Cukrzyca to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób przewlekłych na świecie. Charakteryzuje się zaburzeniem gospodarki węglowodanowej, które prowadzi do nieprawidłowego poziomu glukozy we krwi. Nieleczona może powodować poważne powikłania, dlatego kluczowe jest jej wczesne rozpoznanie oraz odpowiednie leczenie. A co należy o niej wiedzieć? Oto najważniejsze informacje!
Cukrzyca – jakie są jej główne przyczyny?
Cukrzyca rozwija się na skutek zaburzeń w produkcji lub działaniu insuliny – hormonu odpowiedzialnego za regulację poziomu glukozy we krwi. Wyróżnia się dwa główne typy tej choroby: cukrzycę typu 1 i cukrzycę typu 2, a każda z nich ma inne przyczyny. Jeśli chodzi o cukrzycę typu 1, to jest to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje komórki trzustki produkujące insulinę. Najczęściej diagnozowana jest u dzieci i młodych dorosłych, a jej rozwój jest związany z predyspozycjami genetycznymi oraz czynnikami środowiskowymi, takimi jak infekcje wirusowe. Natomiast cukrzyca typu 2 występuje zdecydowanie częściej i zazwyczaj rozwija się u osób dorosłych. Czynniki ryzyka, a jednocześnie główne przyczyny obejmują:
- nadwaga i otyłość,
- brak aktywności fizycznej,
- niezdrową dietę bogatą w cukry proste,
- nadciśnienie tętnicze (≥140/90 mmHg),
- zaburzenia gospodarki lipidowej .
Istnieje również cukrzyca ciążowa, która pojawia się u kobiet w trakcie ciąży, jednak zwykle ustępuje po porodzie. Jest efektem zmian hormonalnych, które zaburzają wytwarzanie oraz działanie insuliny. Nie można jej mylić z cukrzycą w ciąży, bo wówczas u kobiety zdiagnozowano tę chorobę przed zajściem w ciążę.
Najczęstsze objawy cukrzycy – co powinno zaniepokoić?
Cukrzyca może rozwijać się stopniowo, dlatego jej pierwsze objawy bywają bagatelizowane. Wczesne rozpoznanie choroby pozwala na szybsze wdrożenie leczenia i uniknięcie powikłań. Do najczęstszych symptomów cukrzycy należą:
- wzmożone pragnienie i częste oddawanie moczu – wysoki poziom glukozy powoduje większe obciążenie nerek, które starają się usunąć nadmiar cukru z organizmu,
- zwiększony apetyt – mimo częstszego spożywania posiłków, chory może nadal odczuwać głód,
- przewlekłe zmęczenie – nieefektywne wykorzystanie glukozy przez komórki prowadzi do uczucia osłabienia i braku energii,
- nagła utrata masy ciała – szczególnie w cukrzycy typu 1 organizm zaczyna spalać tkankę tłuszczową i mięśnie jako alternatywne źródło energii,
- problemy skórne – suchość skóry, świąd oraz trudności w gojeniu ran to częste objawy związane z zaburzeniami metabolicznymi.
Objawy cukrzycy mogą być niespecyficzne, dlatego warto regularnie wykonywać badania poziomu glukozy we krwi, zwłaszcza jeśli w rodzinie występowały przypadki tej choroby.
Sposoby leczenia cukrzycy – jak kontrolować chorobę?
Leczenie tej choroby zależy od jej rodzaju oraz stopnia zaawansowania. W przypadku cukrzycy typu 1 podstawą terapii jest codzienne podawanie insuliny. Pacjenci muszą kontrolować poziom cukru we krwi i dostosowywać dawki insuliny do diety oraz aktywności fizycznej. Cukrzyca typu 2 często może być kontrolowana poprzez zmianę stylu życia. W początkowym stadium kluczowe znaczenie ma zdrowa dieta o niskim indeksie glikemicznym oraz uprawianie sportu – mogą to być dłuższe spacery, np. z psem czy jazda na rowerze. Nie bez znaczenia jest także redukcja masy ciała. Jeśli jednak zmiana nawyków nie przynosi oczekiwanych efektów, lekarz może zalecić doustne leki przeciwcukrzycowe, które pomagają regulować poziom glukozy. Dieta osób z cukrzycą i to niezależnie od tego, czy została wprowadzona terapia farmakologiczna, powinna opierać się na produktach bogatych w błonnik, takich jak warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz zdrowe tłuszcze. Niewskazane jest spożycia tłustego mięsa, słodyczy oraz produktów wysokoprzetworzonych. W zaawansowanych przypadkach cukrzycy typu 2 konieczne może być podawanie insuliny. Tak naprawdę obecnie nie ma możliwości wyleczenia cukrzycy, jednak przestrzegając zaleceń lekarza oraz dbając o zdrowy tryb życia można skutecznie kontrolować poziom glukozy we krwi.
Cukrzyca to choroba, która wymaga stałej kontroli, a wczesne rozpoznanie objawów oraz odpowiednia terapia mogą zapobiec groźnym powikłaniom. Ważne jest, aby osoby te przestrzegały zaleceń lekarza, w celu utrzymania stabilnego poziom cukru, a także poprawy jakości życia.
