Sezon jesienno-zimowy to okres, w którym większość naszej populacji zmaga się z osłabioną odpornością. Wówczas stajemy się bardziej podatni na infekcje. Mowa tutaj o wniknięciu drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu i ich namnażanie się, skutkiem czego jest rozwój choroby. Najczęściej mamy do czynienia z infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi. A jak je prawidłowo leczyć?
Czym są antybiotyki?
Od wieków człowiek ma kontakt z bakteriami. Jest to grupa mikroorganizmów, która stanowi jedno z pięciu królestw. Najczęściej są to jednokomórkowce, które mogą mieć różne kształty oraz funkcję – znajdują zastosowanie w przemyśle, jak i licznych badaniach molekularnych. Mimo szerokiego zastosowania, na co dzień spotykamy się z tymi, które są naszymi sprzymierzeńcami lub wywołują groźne dla zdrowia choroby. Są one odpowiedzialne m.in. za zakażenia bakteryjne, które leczy się antybiotykami. Jest to grupa leków, które działają w sposób bakteriobójczy lub bakteriostatyczny – w zależności od tego, na jakie bakterie mają oddziaływać. Przepisywane są przez lekarza, a recepta jest ważna siedem dni od daty wystawienia. Substancje te można podzielić z uwagi na:
- mechanizm działania,
- budowę chemiczną,
- stopień przenikania do tkanek,
- sposób działania,
- dostępność biologiczną.
Oznacza to, że antybiotyki między sobą różnią się sposobem działania, jednak ich ostatecznym celem jest wyeliminowanie chorobotwórczych bakterii z naszego ustroju. W jaki sposób? Otóż poprzez podawanie leku w odpowiednich odstępach czasu (co 8, 12 lub 24 godziny). Jest to niezwykle ważne, gdyż pozwala zachować terapeutyczne stężenie leku w ustroju, przez co może on działać w prawidłowy sposób. Popijanie ich kawą, sokiem, napojami gazowanymi czy mleczny, a także spożywanie alkoholu w czasie kuracji, ma niekorzystny wpływ zarówno na wchłanianie, jak i działanie leku, przez co zwiększa się szansa na antybiotykooporność. Pojęcie to określa uodparnianie się bakterii na najczęściej stosowane substancje, poprzez modyfikowanie miejsca, w którym docelowo działa lek, traktowanie leku za pomocą enzymów bakteryjnych (inaktywacja) lub usuwanie antybiotyku z komórki bakteryjnej przez specjalne “pompy”. Nadmierne stosowanie antybiotyków lub przerywanie terapii to najczęstsze przyczyny jej powstawania. W konsekwencji mamy coraz mniej skutecznych antybiotyków, a proces ich produkcji nie jest łatwy i zajmuje wiele lat poprzedzonych syntezą, badaniami oraz ostateczną weryfikacją na rynku.
Czym jest przeziębienie i grypa?
Wirusy to formy o bardzo prostej budowie, składające się jedynie z materiału genetycznego i kapsydu. Wciąż trwa spór, czy powinny być zaliczane do organizmów żywych, gdyż nie wykazują żadnych funkcji, w tym są niezdolne do namnażania się poza komórką gospodarza. Ich obecność w organizmie jest przyczyną wielu – bardziej lub mniej groźnych chorób. Podstawą w ich leczeniu stanowią leki przeciwwirusowe, które oddziałują na procesy namnażania się drobnoustrojów w naszych komórkach. Do najczęściej stosowanych w życiu codziennym substancji zalicza się pranobeks inozyny, acyklowir oraz tromantadyna. Oprócz tego zaleca się stosowanie szczepień ochronnych, które pozwalają na nabycie odporności. W ten sposób zapobiegamy infekcji lub znacząco ograniczamy jej niekorzystny przebieg, tym samym chroniąc się przed licznymi powikłaniami. Wielu z nas w ciągu roku zmaga się z licznymi infekcjami – najczęściej jest to przeziębienie lub grypa. A czym się różnią?
Przeziębienie – charakterystyka
Jedna z najczęstszych chorób, z którymi zmaga się nasza populacja. Stanowi zespół objawów związanych z zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych, za które odpowiadają zakażenia wirusowe. Pojawia się zazwyczaj w okresie jesienno-zimowym, jednak równie dobrze możemy zachorować wiosną lub latem. Za przyczynę uznaje się wirusy zaliczane do różnych gatunków, takich jak rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, parwowirusy czy enterowirusy. Objawy przeziębienia pojawiają się po 1-2 dni po wniknięciu patogenu do organizmu i utrzymują się około 7 dni. Ich kulminacja następuje po 3-4 dniach, a potem stopniowo ustępują.
Do najczęstszych objawów zalicza się:
- ból gardła,
- katar,
- gorączka.
Grypa – charakterystyka
Grypa stanowi zespół objawów klinicznych, które związane są z ostrym zakażeniem układu oddechowego. Jej przyczyną są wirusy grypy występujące u ludzi. Można podzielić je na cztery typy – A, B, C i D, a każdy z nich odznacza się innymi podtypami i szczepami, które mogą mutować i zmieniać się każdego roku.
Do objawów grypy zalicza się:
- gwałtowny początek,
- wysoka gorączka,
- bóle mięśni i stawów,
- dreszcze,
- katar, kaszel, ból głowy i gardła.
Antybiotyki a choroby wirusowe
Wielu z nas wciąż wierzy, że antybiotyki to cudowne leki, które pomagają na każdą chorobę, z jaką spotykamy się na co dzień. Niestety, to tylko dość popularny mit, który może doprowadzić do fatalnych konsekwencji. Warto tutaj zaznaczyć, że antybiotyki działają jedynie na bakterie, czyli wykazują swoje działanie w przypadku chorób bakteryjnych. Natomiast nie działają w przypadku infekcji wirusowych. Oznacza to również, że nie jest lekiem zalecanym w przypadku przeziębienia czy grypy, gdyż po prostu nie działa. A skąd wynika taki trend? W dużej mierze z braku świadomości ich działania przez człowieka – w tym lekarzy, którzy dość często przepisują antybiotyki lub pacjentów, którzy o nie proszą. Warto zauważyć, że są to silne substancje, które nie pozostają obojętne dla naszego organizmu i nie tylko.
Wśród licznych skutków wyróżnia się:
- wyjałowienie flory jelitowej z dobrych bakterii,
- objawy ze strony układu pokarmowego, np. biegunka, wymioty, mdłości,
- nadkażenia bakteryjne oraz grzybicze,
- antybiotykooporność,
- nieuzasadnione koszty, które ponosi pacjent.
Coraz więcej lekarzy oraz farmaceutów apeluje o rozważne stosowanie antybiotyków. Są to leki oddziałujące nie tylko na bakterie wywołujące choroby, ale także te dobre, żyjące w naszym organizmie. Z uwagi na to, nie należy ich stosować w czasie przeziębienia czy grypy. Nadmierne stosowanie antybiotyków może wiązać się z licznymi, niekorzystnymi dla nas.
