Dla wielu osób pies to najlepszy przyjaciel człowieka, a nawet członek rodziny. Sama lista zalet posiadania pod swoją opieką czworonoga jest bardzo długa, a wśród nich wyróżnić można choćby zwiększoną aktywność fizyczną poprzez spacery. Jednak okazuje się, że posiadanie psa może wiązać się z ryzykiem zarażenia się od niego różnymi chorobami. Zoonozy, czyli choroby odzwierzęce, to całkiem spora grupa chorób, która może być przenoszona przez różne zwierzęta. Co wśród nich można wyróżnić oraz jak bardzo są niebezpieczne dla naszego zdrowia?
Choroby przenoszone przez psy
Dla patogenów istnieje wiele dróg wniknięcia do naszego ciała, w tym przez uszkodzoną skórę czy drogą kropelkową. Jednak, jak się okazuje, zarazić możemy się nie tylko od drugiego człowieka, ale także zwierząt, w tym naszego ukochanego pupila. Wyróżnić tutaj można dwie najczęstsze przyczyny zachorowań – chory zwierzak lub znacznie obniżona odporność człowieka. Z uwagi na to, że coraz częściej traktujemy zwierzęta jak członków rodziny, to należy bezwzględnie dbać o swoją higienę – mowa tutaj przede wszystkim o myciu rąk po bezpośrednim kontakcie z psem. Warto również pamiętać o dezynfekcji miejsc, w których pupil się załatwia, np. w ogrodzie czy piaskownicy. Natomiast, jeśli ta fizjologiczna czynność odbywa się w domu, to nie zapominajmy o dokładnym umyciu i zdezynfekowaniu tego miejsca, a następnie umyciu rąk. Najważniejszą kwestią jest jednak pilnowanie, aby pies nie miał kontaktu z innymi zwierzętami, które mogą być nosicielami groźnych drobnoustrojów, np. dzikich psów, kotów czy lisów. Zatem, jakimi chorobami wirusowymi bakteryjnymi czy pasożytniczymi możemy zarazić się od naszego pupila?
Wścieklizna
Powszechnie mówi się, że na wściekliznę chorują dzikie zwierzęta. Jest to prawda, jednak poprzez kontakt z leśnymi zwierzętami, nasz pupil również może się zarazić. Jednak czy nam również to grozi? Okazuje się, że tak, wystarczy tylko, że zostaniemy ugryzieni. Przenikanie wirusa wścieklizny do ludzkiego organizmu jest możliwe tylko w sytuacji, gdy ten patogen będzie miał bezpośredni kontakt z uszkodzoną skórą lub błonami śluzowymi. Jak zatem wygląda wścieklizna u ludzi? Ta choroba wirusowa atakuje układ nerwowy i może rozwijać się przez długi czas, od 4 do 8 tygodni, bezobjawowo. Następnie wyróżnić można trzy fazy:
- faza zwiastunów – trwa 2-5 dni i cechuje się pogorszeniem samopoczucia, bólami głowy czy gorączką,
- faza porażeń – śmiertelna dla większości osób; związana z zapaleniem mózgu czy wodowstrętem, czyli niechęcią do przyjmowania płynów,
- faza śpiączki – w większości przypadków kończy się zgonem, jednak silniejsze organizmy mogą przejść w stan śpiączki; dochodzi tutaj do całkowitej destrukcji układu nerwowego i porażeń wiotkich.
Dla ludzi wścieklizna jest chorobą śmiertelną, gdyż nie ma przeciwko niej skutecznego leku. Natomiast u osoby, która miała kontakt ze śliną chorego zwierzęcia, ale nie wykazuje żadnych objaw, podaje się surowicę oraz pięć dawek szczepionki.
Bąblowica
Niezwykle groźna choroba wywoływana przez pasożyta, którym jest tasiemiec bąblowiec. Sam rozwój choroby powodują larwy tasiemców bąblowcowych, których jaja znaleźć można w odchodach zakażonych zwierząt – zarówno domowych, jak i dzikich, przy czym stanowią śmiertelne zagrożenie dla człowieka. Dlaczego? W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się cyklowi życia tasiemca bąblowca. Pasożyt ten bytuje w postaci dorosłej w jelicie cienkim, np. naszego pupila, który jest dla niego żywicielem ostatecznym, a jego dojrzałe człony zawierające zapłodnione jaja, wraz z kałem wydostają się na zewnątrz. W tej postaci czekają na żywiciela pośredniego, w tym człowieka, który, chociażby poprzez zjedzenie nieumytych owoców leśnych lub włożenia brudnych rąk do buzi umożliwia im wniknięcie do organizmu. W jelicie cienkim jaja wylęgają się, by następnie w postaci sześcioramiennej onkosfery przebić się przez nabłonek jelita i dostać do układu krążenia. Docelowo osadzają się w wątrobie, płucach lub mózgu, tworząc grubościenną torbiel osiągającą od kilku do nawet kilkunastu centymetrów. Na tym etapie wzrasta zagrożenie życia człowieka, gdyż w zależności od liczby torbieli oraz prędkości ich powiększania się, możemy odczuwać nieprzyjemne i uciążliwe objawy (nudności, bóle brzucha, a w przypadku ich pęknięcia możliwy jest zgon). Leczenie bąblowicy jest uzależnione od wielkości torbieli, gdyż:
- większe klasyfikują się do leczenia chirurgicznego, które obciążone jest ryzykiem pęknięcia torbieli, co prowadzi do rozsiania larw tasiemca lub wstrząsem anafilaktycznym,
- mniejsze podlegają obserwacji i leczeniu zachowawczym, które opiera się na lekach przeciwpasożytniczych.
Toksokaroza
Jest to kolejna choroba wywoływana przez pasożyty – glistę psią (Toxocara canis). Ich formy inwazyjne trafiają do gleby wraz z kałem naszych pupili, stwarzając dla człowieka realne zagrożenie. Człowiek ulega zakażeniu poprzez np. spożycie posiłku rękoma, które uprzednio miały kontakt z ziemią lub zjedzenie nieumytych warzyw czy owoców. Same jaja często mogą być przyczepione do sierści zwierzęcia. A co się dzieje z jajami glisty psiej po połknięciu? W pierwszej kolejności jaja inwazyjne dostają się do przewodu pokarmowego, gdzie osłonki jaja zostają strawione, a larwy uwolnione. Następnie przedostają się one do układu krwionośnego i przedostają się najpierw do wątroby, a potem do płuc, mózgu, oka czy mięśni. Z uwagi na to wyróżnić można kilka rodzajów toksokarozy, w tym:
- postać układowa – inaczej zespół larwy wędrującej trzewnej. Objawy to: gorączka, ból brzucha oraz mięśni, a także powiększenie wątroby i śledziony. W tej postaci larwy wędrują do różnych narządów,
- postać zlokalizowana – głównie obejmuje narząd wzroku i układ nerwowy. Objawy to: osłabienie wzroku, nagłe wystąpienie zeza, a w przypadku mózgu – zmiany zachowania i bóle głowy,
- postać ukryta – ma niecharakterystyczne objawy, takie jak zapalenie oskrzeli lub płuc, powiększenie węzłów chłonnych czy zapalenie mięśni,
- postać bezobjawowa – larwy przebywają w postaci uśpionej, a aktywacji ulegają w sprzyjających warunkach.
W każdym miejscu wywołują reakcję zapalno-alergiczną, w czasie której produkowane są przeciwciała. U osób ze stwierdzoną toksokarozą stosuje się leki przeciwpasożytnicze (np. albendazol) oraz lekami przeciwzapalnymi (najczęściej u osób z zespołem larwy trzewnej). Prawidłowe leczenie jest w stanie spowodować ustąpienie objawów, jednak nie można sprawdzić, czy wszystkie larwy zostały zabite.
Dipylidoza
Zarażenie się tą chorobą od psa jest stosunkowo rzadkie z uwagi miejsce bytowania larw, jednak mimo to nie należy lekceważyć tej jednostki chorobowej. Czym zatem jest dipylidoza? Stanowi jedną z chorób wywoływanych przez pasożyty, a jej głównym winowajcą jest tasiemiec psi. Gatunek ten jest najbardziej pospolity u zwierząt mięsożernych, w tym właśnie psów, kotów czy lisów. W tym przypadku żywicielem pośrednim są pchły, które poprzez bytowanie na futrze naszych pupili, zostawiają postać larwalną. Dostaje się ona do organizmu zwierzęcia poprzez czyszczenie sierści językiem lub bezpośrednie zjedzenie pchły. A jak to wygląda w przypadku człowieka? Całowanie czy głaskanie psa, a następnie dotknięcie brudnymi rękami jedzenia i spożycie go stanowi otwartą drogę dla larw, które wnikają do naszego organizmu. Sama choroba bardzo często u dorosłych przebiega bezobjawowo, a u dzieci zaobserwować można bóle brzucha czy też wymioty. Dipylidoza nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla naszego życia, ale może w negatywny sposób wpłynąć na samopoczucie. Nie stwierdza się również zbyt często zmian patologicznych w jelicie cienkim. Diagnozowanie opiera się na badaniu kału metodą laparoskopową, a leczenie – na odpowiedniej terapii odrobaczającej.
Giardioza
Wiele osób zna tę chorobę pod nazwą “lamblioza” lub “choroba brudnych rąk”, która jest wywoływana przez pierwotniaki Giardia lamblia lub Lamblia intestinalis, których cysty są wydalane wraz z kałem. Dość często bytują one w jelicie cienkim człowieka oraz ssaków domowych i są wydalane wraz z kałem w postaci cyst. Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową, poprzez spożycie jedzenia z formami inwazyjnymi, które osadzają się na naszych rękach po skorzystaniu z toalety czy w przypadku dzieci – zabawie na dworze. Lamblie można spotkać również na basenie, w rzekach czy jeziorach. Jeśli chodzi o sam przebieg choroby, to jej nasilenie zależy przede wszystkim od ilości pierwotniaków w jelitach oraz odporności osoby zarażonej – jednak najczęściej przebiega bezobjawowo. Ewentualne objawy, po których możemy rozpoznać tę chorobę to:
- biegunka,
- bóle w górnej części brzucha,
- brak apetytu,
- znaczna utrata masy ciała,
- podwyższona temperatura.
Diagnozowanie giardiozy opiera się o znalezienie w kale cyst lamblii, a wyleczyć ją można poprzez podawanie leków przeciwpierwotniakowych.
Leptospiroza
Tym razem mamy do czynienia z zakaźną chorobą bakteryjną, którą wywołują krętki z rodzaju Leptospira. Rezerwuarem tej bakterii są różne zwierzęta, w tym psy, które mogą przenosić leptospiraly zarówno na ludzi, jak i inne psy. Dzieje się to bezpośrednio poprzez kontakt moczu nosiciela z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową człowieka, a także pośrednio, przez zanieczyszczoną wodę. Nasz pupil może przed bardzo długi czas nie wykazywać żadnych objawów choroby, przez co stwarza realne zagrożenie dla swojego właściciela, jeśli ten nie przestrzega zasad higieny. Jednak, czy leptospiroza może być niebezpieczna? Jak się okazuje, tak, gdyż może mieć przebieg łagodny (bezżółtaczkowy) lub ciężki (żółtaczkowy z niewydolnością wielonarządową). W przypadku człowieka objawy zaczynają się po okresie inkubacji, który trwa najczęściej 5-14 dni. Po tym czasie mogą pojawić się objawy, takie jak:
- ból głowy,
- gorączka,
- ból głowy,
- dreszcze,
- kaszel,
- nudności,
- zmiany skórne w postaci wyprysków.
Objawy te trwają do ok. tygodnia do dwóch. Jednak czasem, nawet po kilku dniach poprawy może dojść do nagłego zaostrzenia choroby i przejścia w postać ciężką z niewydolnością wątroby i nerek. Manifestacje kliniczne tej postaci choroby obejmują również żółtaczkę, krwawienia i masywne krwotoki czy niewydolność oddechową. Z uwagi na to warto udać się do lekarza w celu zdiagnozowania choroby i wyleczenia jej.
Dermatofitoza
Pod tym skomplikowanym pojęciem kryje się choroba odzwierzęca związana z grzybicą skóry. Wywołują ją mikroskopijne grzyby zaliczane do dermatofitów, a do najczęściej diagnozowanych zaliczają się Microsporum canis. Do zarażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt naszej skóry z sierścią pupila, u którego może rozwijać się grzybica. Warto jednak zaznaczyć, że wiele psów jest nosicielami bezobjawowymi. Najczęściej choroba ta rozwija się u małych dzieci, osób o obniżonej odporności, seniorów oraz kobiet w ciąży. A jak przebiega dermatofitoza? Przede wszystkim widoczne są objawy, takie jak:
- czerwone okręgi na skórze o średnicy 1-5 cm, które wyglądem przypominają pokrzywkę,
- swędzące, grudkowate pierścienie na skórze,
- guzy zapalne przypominające czyraki na głowie,
- wypadanie włosów w miejscu pojawienia się guzów,
- pieczenie skóry.
Dermatofitoza bardzo często jest mylona z łuszczycą, alergią skórną czy rumieniem o różnym pochodzeniu. Jeśli chodzi o leczenie, to konieczna jest tutaj specjalistyczna terapia, gdyż choroba ta samoistnie nie cofnie się.
Samo posiadanie psa, to prawdziwa przyjemność, jednak pamiętajmy, czym możemy się od niego zarazić oraz jakie konsekwencje zdrowotne poszczególne choroby niosą. Stosując się do poszczególnych wskazań, jesteśmy w stanie znacznie zniwelować ryzyko zakażenia.
