Ból głowy to niezwykle nieprzyjemne uczucie, z którym od czasu do czasu zmaga się każdy z nas. W przypadku sporadycznych dolegliwości mało kto zajmuje się ustalaniem rodzaju bólu oraz jego źródła, natomiast gdy kłopoty zaczynają pojawiać się częściej, zaczynamy zastanawiać się co jest ich przyczyną- najczęściej okazuje się, że bóle te są napięciowe.
Napięciowe bóle głowy – czym są?
Napięciowe bóle głowy zaliczają się do dolegliwości pierwotnych, czyli samoistnych. Jak należy to rozumieć? Nie jest on powodowany przez żadne inne schorzenia – sam w sobie jest dolegliwością, którą można diagnozować i leczyć. Napięciowe bóle głowy najczęściej dotyczą kobiet w wieku od 25 do 35 lat, a ich nasilenie jest zależne od konkretnego przypadku. Mają różny czas trwania, są mniej lub bardziej regularne i mają różne przyczyny. U większości pacjentów występuje jednak epizodyczna postać naczynioruchowych bóli głowy, która charakteryzuje się okresowymi dolegliwościami o umiarkowanym nasileniu. U części osób dotkniętych tym problemem występują jednak przewlekłe bóle głowy, a ich nawroty są stosunkowo częste i długotrwałe.
Przyczyny napięciowego bólu głowy
Jak już wspomniano, napięciowe bóle głowy są dolegliwościami pierwotnymi, a więc nie zależą od innych schorzeń. Z tego też powodu niełatwo wyszczególnić czynniki, które mogą wyzwalać napady tego rodzaju bólu. Eksperci na podstawie wieloletnich badań doszli jednak do wniosku, że głównym czynnikiem powodującym taki rodzaj bólu jest stres i związane z nim konsekwencje. Szybkie tempo życia, nadmiar obowiązków i wymagania stawiane przez współczesny świat sprawiają, że zmaga się z nim większość kobiet. Ponadto, zdecydowana większość społeczeństwa pracuje na siedząco, co nie pomaga w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała i negatywnie wpływa na zdrowie.
Nic więc dziwnego, że to właśnie przewlekły stres emocjonalny odbija się na zdrowiu – nie tylko tym psychicznym, ale i fizycznym. Przyczyną napięciowego bólu głowy może być również duże napięcie mięśni w okolicy głowy, szyi i barków oraz zmiany strukturalne i czynnościowe w zakresie stawu skroniowo-żuchwowego. Ból tego rodzaju może być wywołany również zbyt długim przebywaniem przed monitorem. Wysunięcie głowy w przód tzw. protrakcja głowy prowadzi do przeciążeń mięśniowych, a w ich wyniku może dojść do napięć powodujących opisywaną dolegliwość. Nie sposób nie wspomnieć również o niedoborze snu, który również jest bardzo często występującą przyczyną napięciowego bólu głowy. Nocny wypoczynek ma bowiem olbrzymi wpływ na ogólne samopoczucie i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. To właśnie dzięki odpoczynkowi odpowiedniej długości i jakości obniża się napięcie i stres, które kumulowały się przez cały dzień.
Jak objawia się napięciowy ból głowy?
Zacznijmy od tego, jakiego rodzaju bólem jest napięciowy ból głowy. Jest on określany jako obustronny i symetryczny. Obejmuje całą głowę lub tylko pewne jej części i – w przeciwieństwie do migreny, która jest określana jako ból pulsujący i tętniący – odczuwa się go jako tępy, ciągły i uciskający. Jego cechą charakterystyczną jest fakt, iż nie występuje żadnego rodzaju aura. Rzadko kiedy towarzyszą mu również takie objawy, jak wymioty, czy światłowstręt, nieco częściej nadwrażliwość na dźwięki. Warto wiedzieć również, że nasilenie bólu jest zwykle niewielkie lub średnie.. Czynnikami, które mogą go nasilić są silne emocje, przemęczenie, zmiany atmosferyczne czy brak snu. Rzadko kiedy wyszczególnia się inne objawy kliniczne, natomiast w niektórych przypadkach ból występuje jednocześnie z napięciem mięśni karku, mięśni podpotylicznych czy mięśni przykręgosłupowych odcinka szyjnego.
Rodzaje napięciowego bólu głowy:
- Rzadki napięciowy ból głowy – trwa od pół godziny do (nawet!) tygodnia. Jego cechą charakterystyczną jest występowanie mniej niż przez 12 dni w roku. Ma charakter uciskowy niczym opaska, a natężenie bólu jest małe, ewentualnie umiarkowane. Ponadto, u osoby dotkniętej tym problemem nie występuje nadwrażliwość na światło i dźwięki oraz nie towarzyszą mu nudności i wymioty.
- Częsty (epizodyczny) napięciowy ból głowy – to dolegliwość, która pojawia się od jednego do 15 razy w miesiącu. Podobnie jak w przypadku rzadkiego bólu napięciowego, ma on charakter uciskowy, jest umiarkowany lub niewielki i nie nasila się podczas wysiłku fizycznego.
- Przewlekły napięciowy ból głowy – atakuje co najmniej przez 15 dni w ciągu miesiąca, jest odczuwany obustronnie i może trwać wiele godzin. Jego występowanie znacznie obniża komfort życia, wymaga zatem leczenia nie tylko lekami przeciwbólowymi, ale przede wszystkim leczenia przyczynowego.
Diagnostyka i leczenie
Napięciowy ból głowy jest rozpoznawany na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego. Wskazane jest również to, aby przeprowadzić badanie neurologiczne – jeśli na jego podstawie lekarz stwierdzi, że nie ma odchyleń od stanu prawidłowego, można podejrzewać ból głowy o podłożu napięciowym. Rozpoznanie dotyczy zarówno bólu głowy, który występuje epizodycznie jak i dolegliwości przewlekłych. , Warto mieć świadomość, że zdecydowanie częściej spotykanym i diagnozowanym bólem jest ten o charakterze epizodycznym.
Leczenie bólu tego rodzaju, ze względu na jego pochodzenie, jest trudne i często nietrwałe. W leczeniu doraźnym zaleca się rzecz jasna niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen, czy naproksen. Jak jednak wiadomo, leki przeciwbólowe jedynie maskują objawy bólu, a nie działają długofalowo na jego przyczynę. Podstawą eliminacji problemu jest podjęcie próby wykluczenia czynników powodujących ból. Warto zastosować różnego rodzaju techniki relaksacyjne, które pomogą zmniejszyć stres fizyczny i psychiczny. Doskonałym i skutecznym rozwiązaniem jest również psychoterapia, która pomoże odnaleźć przyczyny nadmiernych lęków i sposoby na radzenie sobie z nimi. Nadmierne napięcie mięśni oraz problemy ze stawami skroniowo- żuchwowymi pomoże rozwiązać fizjoterapeuta. W minimalizacji stresu przydaje się również ograniczenie ilości spożywanej kawy, czy napojów gazowanych zawierających kofeinę. Nie należy zapominać również o tym, by zadbać o odpowiednią ilość snu i wypoczynek. Najlepiej zrobić to stosując się do zasad higieny snu.
Najważniejsze z nich to:
- stały rytm dnia,
- zbilansowana dieta,
- regularna aktywność fizyczna,
- wietrzenie sypialni,
- regularna zmiana pościeli,
- dobór odpowiedniego materaca i artykułów sypialnianych (szczególnie poduszki).
Napięciowe bóle głowy są problemem, który skutecznie obniża jakość życia i sprawia, że nawet najprostsze codzienne czynności stają się ogromnym wyzwaniem. Stosowanie się do powyższych porad zminimalizuje ryzyko ich częstego występowania i sprawi, że życie bez bólów głowy stanie się możliwe.
mgr fizjoterapii, trener personalny
