Niewydolność oddechowa to bardzo poważny stan, uniemożliwiający prawidłowe oddychanie. Może znacznie utrudniać funkcjonowanie chorego, a nawet zagrażać jego zdrowiu i życiu. Przeczytaj artykuł, by dowiedzieć się, czym jest ta dolegliwość, poznać jej przyczyny i sposób leczenia.
Niewydolność oddechowa – charakterystyka i przyczyny
Niewydolność oddechowa polega na zaburzeniu czynności układu oddechowego, skutkującym powstaniem patologii w wymianie gazowej w płucach. Wyróżnia się niewydolność ostrą oraz przewlekłą. Do przyczyn tej pierwszej zalicza się m.in. obrzęk lub zapalenie płuc, krwawienie do pęcherzyków płucnych, niedodmę, chorobę opłucną, sepsę, ostre zapalenie trzustki. Natomiast źródłem przewlekłej niewydolności oddechowej zazwyczaj może być mukowiscydoza, marskość płuc, idiopatyczne włóknienie płuc, otyłość, miopatie, choroba Parkinsona, wady serca, przewlekła obturacyjna choroba płuc. Niewydolność może wystąpić także u noworodków, zazwyczaj u wcześniaków lub w wyniku cesarskiego cięcia, niedotlenienia okołoporodowego czy niedoboru surfaktantu – związku chemicznego, który absorbuje powierzchnię pęcherzyków płucnych i zmniejsza w nich napięcie. Stanowi zabezpieczenie pęcherzyków przed zapadnięciem w czasie wydechu, jak i zbytniemu rozciągnięciu podczas wdechu.
Jakie są objawy niewydolności oddechowej?
Niewydolność oddechowa ostra charakteryzuje się przede wszystkim dusznością, którą można podzielić na spoczynkową oraz wysiłkową. Inne objawy to kaszel, występujący szczególnie podczas zapalenia płuc, krwioplucie, wysoka temperatura, sinica oraz podwyższone tętno. W przypadku niewydolności przewlekłej, symptomy mają zazwyczaj mniejsze nasilenie. Do oceny stopnia duszności stworzono wiele skal – m.in. skalę mMRC (modified Research Council):
- 0 – duszność pojawiająca się podczas wysiłku;
- 1 – duszność ma miejsce w trakcie szybkiego marszu po płaskim lub lekko wzniesionym terenie;
- 2 – duszność powoduje, że chory porusza się wolniej i musi zatrzymywać się w celu złapania tchu;
- 3 – gdy pokona się ok. 100 metrów lub pochodzi chwilę na płaskim terenie, chory potrzebuje się zatrzymać i złapać oddech;
- 4 – duszności są tak mocne, że uniemożliwiają choremu wyjście z domu i mają miejsce nawet podczas wykonywania prostych czynności.
Niewydolności przewlekłej mogą towarzyszyć takie dolegliwości, jak bóle głowy, senność, osłabienie, przyspieszony oddech i tętno, zaczerwienienie skóry, krwioplucie, sinica.
Diagnostyka i leczenie niewydolności oddechowej
W celu zdiagnozowania niewydolności oddechowej ostrej, ważne jest wykluczenie takich przyczyn, jak nadmierny wysiłek, narastający lęk, zatrucie tlenkiem węgla lub cyjankiem, czy nadczynność tarczycy. Warto wykonać również takie badania, jak:
- pulsoksymetria;
- gazometria krwi;
- RTG klatki piersiowej;
- EKG;
- badania mikrobiologiczne.
Leczenie polega na bezprzyrządowym udrożnianiu dróg oddechowych. Kładzie się chorego na plecach, odgina mu głowę i następnie usuwa ewentualne ciało obce z ust. Drugą metodą jest intubacja dotchawicza – podaje się choremu leki uspokajające i nasenne, po czym wprowadza się rurkę przez usta i nos do tchawicy, która jest podłączona do zestawu wentylacyjnego. W celu udrożnienia wykonuje się również konikotomię. Przebija się igłą więzadła pierścienno-tarczowe krtani i zsuwa się cewnik. Czwarty sposób to tracheotomia – zabieg, który polega na otwarciu przedniej ściany tchawicy i włożeniu rurki, która będzie wentylować płuca. By zwalczyć hipoksemię (jest to stan, podczas którego krew nie jest zaopatrzana w odpowiednią ilość tlenu) stosuje się tlenoterapię w formie mieszaniny oddechowej.
W celu diagnostyki niewydolności przewlekłej, kluczowy jest wywiad z pacjentem. Wykonuje się również RTG klatki piersiowej, gazometrię krwi i spirometrię, a leczenie polega głównie na tlenoterapii. Ten typ niewydolności niesie ze sobą również wiele powikłań, takich jak nadciśnienie płucne, niedożywienie, wyniszczenie czy żylną chorobę zakrzepowo-zatorową.
Nie należy bagatelizować dolegliwości, utrudniających oddychanie, ponieważ może to powodować, czasem nieodwracalne i przykre konsekwencje dla Twojego organizmu.
