Chcąc zrzucić zbędne kilogramy lub wpłynąć w pozytywny sposób na swoje samopoczucie, wprowadzamy zmiany w diecie, często eliminując z niej wszystkie “szkodliwe” produkty. Jak się okazuje, coraz więcej osób zmaga się z zaburzeniami odżywiania, takimi jak ortoreksja. Co więcej, może ona prowadzić do niedoborów – a tym samym i występowania licznych chorób. Czym się charakteryzuje?
Czym jest ortoreksja?
Osoby zmagające się z ortoreksją, tak naprawdę mają do czynienia z chorobą o podłożu psychicznym, która przyczynia się do powstawania niebezpiecznych dla zdrowia zaburzeń odżywiania. Jednak, czym ona tak naprawdę jest? Otóż o ortoreksji mówimy wtedy, gdy przechodząc na dietę kompulsywnie dbamy o dobór zdrowych produktów. Bardzo często dochodzi do stopniowego eliminowania coraz szerszej gamy artykułów spożywczych, które zaczynamy uważać za “szkodliwe”. Uznaje się to za wręcz obsesję na punkcie zdrowego odżywiania. Fakt ten coraz częściej wynika z kreowania w dzisiejszych czasach idealnego wizerunku i utożsamiania zdrowego jedzenia ze szczęśliwym życiem. Jest to jedna z najczęściej uznawanych przyczyn powstawania tej choroby.
Ortoreksja, jak większość zaburzeń odżywiania o podłożu psychicznym, często wiąże się również z:
- niskim samopoczuciem,
- chęcią zmniejszenia wagi swojego ciała,
- poczuciem, że nie jest się wystarczająco ładnym/dobrym.
Jak rozpoznać ortoreksję?
Ortoreksja jest niezwykle ciężka do zdiagnozowania, gdyż istnieje cienka granica między zdrowym odżywianiem a nadmierną eliminacją produktów spożywczych w celu zachowania zbilansowanej diety. Można jednak stwierdzić, że rozpoczyna się ona z chwilą przywiązywania nadmiernej uwagi do jakości spożywanej żywności zakupionej w sklepie lub przygotowanej przez kogoś.
Uznaje się również, że do pierwszych objawów ortoreksji zalicza się:
- drastyczna zmiana podejścia do spożywanych produktów,
- nadmierne dbanie o sposób przygotowywania swojego posiłku,
- obsesyjne eliminowanie artykułów spożywczych (uznawanych za “szkodliwe),
- wyrzuty sumienia po zjedzeniu “czegoś niezdrowego”,
- częste i intensywne treningi.
W rozpoznawaniu ortoreksji główną rolę odgrywa nastawienie osoby chorej. Tak naprawdę ortorektyk nie widzi niczego złego w swoim postępowaniu. Z uwagi na to, tak ważne jest obserwowanie osób, które zaczynają wykazywać oznaki silnej obsesji na punkcie diety i produktów spożywczych.
Jakie mogą być skutki ortoreksji?
Niezależnie od naszego nastawienia oraz chęci, zaburzenia odżywiania, takie jak ortoreksja prowadzą do licznych powikłań zdrowotnych, rozwoju innych chorób czy dysfunkcji. Do najczęstszych skutków ortoreksji zaliczyć można:
- niedożywienie,
- zmęczenie i osłabienie,
- hiponatremia,
- anemia,
- kwasica metaboliczna.
- zaburzenie funkcjonowania narządów, np. wątroby.
Jednak to nie wszystko, gdyż choroba ta wpływa nie tylko na ogólny stan naszego zdrowia, ale i całe życie. Często zabiera czas, który poświęcony jest przez ortorektyka na planowanie posiłku, szukanie tylko zdrowych dla niego produktów oraz gotowanie, przez co zaniedbuje inne obowiązki. Ma również negatywny wpływ na relacje z ludźmi i doprowadza do wycofania z życia społecznego.
Leczenie ortoreksji
Zaburzenia odżywiania, takie jak ortoreksja mają podłoże psychiczne i wynikają one z nastawienia osoby chorej. Z uwagi na to powinna być leczona u lekarza specjalisty, takiego jak psychodietetyk, psycholog lub psychiatra. Niekiedy nawet stosowana jest farmakoterapia. Jednak, zanim udamy się do specjalisty, musimy stwierdzić, że faktycznie coś jest nie tak. Często to właśnie rodzina i przyjaciele uświadamiają nas o tym, jednak najlepszym sposobem jest wykonanie testu Bratmana lub inaczej kwestionariuszu ORTO-15. Składa się ona z 15 pytań, wśród których wyróżnić można takie jak:
- czy dokonywany przez Ciebie wybór produktów żywnościowych uwarunkowany jest troską o stan zdrowia,
- czy uważasz, że przekonanie o zdrowym odżywianiu zwiększa Twoją samoocenę,
- czy przeżywasz poczucie winy, gdy dokonujesz odstępstw od wyznaczonych zasad odżywiania.
Te oraz inne pytania zawarte w kwestionariuszu ORTO-15 mają na celu stwierdzenie nasilenie zachowań ortorektycznych, które pomagają stwierdzić, czy faktycznie występują u nas zaburzenia odżywiania.
Ortoreksja jest często trudna do zdiagnozowania, a jej objawy mogą przez długi czas nie wzbudzać naszych podejrzeń. Tak naprawdę czujemy dumę ze swojego postępowania i wprowadzonych w diecie zmian. Nadmierne ograniczanie pożywienia oraz licznych składników odżywczych często prowadzi do niedoborów, które później utrudniają nam prawidłowe funkcjonowanie w ciągu dnia. Dlatego warto zachować czujność, a najlepiej zasięgnąć porady dietetyka.
