Próchnica to przykra choroba, której nie można bagatelizować. Wpływa ona nie tylko na wygląd zębów, ale przede wszystkim na zdrowie. Przeczytaj artykuł, by dowiedzieć się, na czym polega ta dolegliwość, jak ją leczyć i jak zapobiegać jej powstawaniu.
Próchnica – charakterystyka i objawy choroby
Próchnica to choroba twardych tkanek zębów podczas, której zachodzący proces ich demineralizacji jest większy niż proces remineralizacji. Jest to związane z pojawianiem się bakterii próchnicotwórczych i działalnością kwasów. Proces próchnicotwórczy ma miejsce, gdy:
- tkanki cechują się znaczną podatnością;
- w jamie ustnej znajdują się siedliska bakterii próchnicotwórczych i mają one pożywkę (czyli substrat);
- mija określona ilość czasu.
Jak wygląda przebieg tej choroby? Dostarczane do organizmu cukry, są rozkładane przez bakterie i na skutek tych procesów chemicznych, pojawiają się kwasy organiczne (np. octowy czy mlekowy), które powodują obniżenie naturalnego pH w jamie ustnej i rozwój schorzenia.
Przyczyny próchnicy
Próchnica może występować już u dzieci, a jest to związane z faktem, że rozwój zębów i ich mineralizacja ma swój początek bardzo wcześnie. W 3. miesiącu ciąży formułują się zawiązki zębów, dlatego niewłaściwa dieta mamy oraz wynikające z niej niedobory, mogą skutkować problemami z zębami mlecznymi malucha w przyszłości. Innym ważnym czynnikiem, już po urodzeniu dziecka, jest karmienie piersią. Wyróżnia się dwa rodzaje próchnicy u dzieci – wczesną i okrężną. Do jednej z odmian próchnicy wczesnej zalicza się tzw. próchnicę butelkową, która atakuje dzieci, pijące długo z butelki oraz zasypiające podczas karmienia. Często towarzyszy jej także zapalenie dziąseł. Podawane pokarmy w formie papki, zawierające cukry, potrafią długo utrzymywać się na powierzchni zębów i stają się pożywką dla bakterii. Natomiast próchnica okrężna obejmuje szyjki zębów mlecznych, atakując najpierw powierzchnie wargowe, a następnie powierzchnie styczne i podniebienie. Nie leczenie tego schorzenia może powodować zmiany zapalne, a nawet prowadzić do martwicy miazgi zębów. Na rozwój próchnicy u starszych dzieci, szczególny wpływ ma dieta bogata w cukry, białą mąkę oraz zawierająca żywność przetworzoną czy kolorowe napoje.
U dorosłych, zaatakowane próchnicą szkliwo staje się porowate, a na powierzchni zęba da się zauważyć charakterystyczne białe i matowe plamy, które z czasem mogą stawać się ciemniejsze. Jeśli w takiej sytuacji nie udamy się do dentysty, to do wnętrza zęba będzie przemieszczać się coraz więcej bakterii i w efekcie powstanie dziura, czyli ubytek próchnicowy. Na rozwój próchnicy u dorosłych największy wpływ ma spożywanie cukru, słodyczy, batonów, herbaty, kawy czy gazowanych, słodkich napojów – stanowią one idealną pożywkę dla bakterii.
Jak leczyć próchnicę?
Dobór leczenia próchnicy u dzieci, zależy od zaawansowania choroby. Jeśli jest ona w początkowej fazie to wykonuje się fluoryzację u stomatologa. Polega ona na nałożeniu specjalnego preparatu, którego zadaniem będzie ochrona przed bakteriami. Jeśli jednak próchnica jest w rozwiniętym stadium, to konieczne może być usunięcie chorych tkanek i wypełnienie plombą. Niekiedy wykonuje się zabieg impregnacji – namaczanie chorych zębów w roztworze azotanu srebra, który ma zahamować dalszy rozwój choroby.
Jeśli chodzi o próchnicę u dorosłych, w przypadku małych zmian stosuje się ozonoterapię – bezbolesny zabieg, który stanowi alternatywę dla borowania. Oprócz tego wspomaga się właściwą higieną zębów i jamy ustnej, używając preparatów przepisanych przez dentystę. W sytuacji, gdy pojawiają się ubytki w zębach, konieczne będzie ich wypełnienie. W poważnych przypadkach, gdy próchnica wniknie do miazgi, potrzebne jest leczenie kanałowe. Zlekceważenie próchnicy bardzo często skutkuje utratą chorego zęba. Pamiętaj, że bakterie wywołujące tę chorobę, dostają się do krwioobiegu i w efekcie rozprzestrzeniają się po całym organizmie. Bakterie próchnicotwórcze sprzyjają rozwijaniu się takich schorzeń, jak cukrzyca typu 2, zapalenie mózgu czy powodują nawracające afty.
Czy da się zapobiec próchnicy?
Istnieje kilka nawyków, które należy wprowadzić, aby uniknąć rozwoju próchnicy u dziecka. Należy do nich:
- Unikanie słodyczy, słodkich napojów oraz podjadania między posiłkami.
- Dbanie o dziąsła noworodków.
- Nie oblizywanie smoczka dziecka, by nie dzielić się bakteriami.
- Pilnowanie, aby dziecko nie zasypiało przy butelce.
- Po pojawieniu się pierwszych ząbków, należy wybrać odpowiednią szczoteczkę i stosować pastę przeznaczoną dla dzieci.
- Należy nauczyć dziecko, by po wieczornym myciu zębów, nie sięgało po nic do jedzenia.
- Regularne wizyty u stomatologa.
- Spożywanie produktów, które zawierają witaminę A, C oraz D.
U dorosłych, profilaktyka wygląda podobnie. Powinno spożywać się mniej cukrów, a więcej produktów białkowych oraz tych bogatych w niezbędne witaminy (A, C, D) i wapń. Należy też szczególną wagę przykładać do higieny jamy ustnej. Oprócz regularnego mycia zębów i płukania jamy ustnej specjalnymi płynami, należy korzystać z nici dentystycznych, irygatorów oraz czyścików, które pielęgnują powierzchnię między zębami. Trzeba też regularnie chodzić do dentysty.
Próchnica jest złośliwą dolegliwością, której jednak da się zapobiegać. Ważne jest, by dostosowywać się do kilku zasad i dbać o zęby oraz jamę ustną, a na pewno zaoszczędzimy na wizytach u stomatologa i długotrwałym leczeniu.
