Używamy ich codziennie do nadawania smaku wielu różnym potrawą. Mają wiele różnych form, jednak najczęściej spotykamy je pokruszone lub w torebkach na herbatę. Zioła, bo o nich tu mowa, to jedne z najważniejszych przypraw w kuchni, jednak nie każdy z nas wie o ich właściwościach leczniczych! Wiele z nich jest obecnie wykorzystywanych w ziołolecznictwie, gdyż odznaczają się one łagodnym działaniem, brakiem toksyn czy też skutków ubocznych. Zatem, co warto wiedzieć o ziołach używanych w kuchni?
Czym są zioła oraz dlaczego warto je stosować?
Spora część naszego społeczeństwa w swojej diecie stosuje sól i pieprz jako przyprawy. Tymczasem okazuje się, ze mamy do dyspozycji wiele ziół – zarówno w formie świeżej, jak i suszonej. W ziołolecznictwie ukształtowało się wiele sposobów na przyrządzanie mikstur. Do podstawowych zalicza się:
- maceraty – uzyskuje się je z surowców śluzowych (np. korzenia prawoślazu lub nasion lnu) wytrawianych w temperaturze pokojowej,
- odwary – otrzymywany z twardszych części roślin (np. korzeni, kłączy lub kory) poprzez zalanie surowca w infuzorce wodą o temperaturze pokojowej, a następnie podgrzaniu na łaźni wodnej,
- napary – wykonuje się go poprzez zalanie surowca wrzącą woda, a następnie ogrzewaniu na łaźni wodnej.
Oprócz tego wyróżnia się nalewki, okłady czy też maski ziołowe. Każdy sposób na wydobycie cennych właściwości leczniczych ziół jest dobry – wystarczy tylko wiedzieć, jak to zrobić. Ciekawą kwestią jest ich wykorzystanie w kosmetyce. Wchodzące w skład substancje czynne odpowiadają za pielęgnację skóry, zmniejszają łojotok oraz odmładzają. W zależności od rodzaju ziół mogą mieć różne działanie, przez co każdy z nas jest w stanie znaleźć odpowiedni dla siebie kosmetyk na bazie naturalnych składników.
Zioła w kuchni o właściwościach leczniczych
Przyprawy poprawiają wygląd oraz smak wielu potraw poprzez pobudzanie naszych kubków smakowych. Uwzględnia się tutaj również świeże lub suszone zioła, które pozwalają na nadanie unikalnego aromatu sałatce, zupie czy głównemu daniu. Co więcej – skutecznie zastępują sól, cukier czy sztuczne aromaty! A jakie zioła najczęściej używamy w kuchni oraz jakie wykazują właściwości lecznicze?
Majeranek
Chyba każdy z nas zna tę przyprawę, gdyż zaliczana jest do jednych z najczęściej stosowanych. Stanowi stały składnik zupy grochowej, żurku czy sałatek. Swój charakterystyczny aromat zawdzięcza dużą zawartością olejku eterycznego. Oprócz tego w swoim składzie zawiera m.in. witaminy A i C, cynk, flawonoidy, garbniki oraz fitocydy. Wyróżnia się przede wszystkim działaniem przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowych oraz przeciwzapalnym. Świetnie sprawdzi się w zaburzeniach układu trawiennego, leczeniu trądziku oraz w czasie przeziębienia!
Tymianek
Tymianek to idealne zioło do dań rybnych, zup, sosów czy gulaszów. Posada niezwykły smak, jednak za sprawą m.in. tymolu, karwakrolu, flawonoidów czy witamin z grupy B ma również właściwości lecznicze. Uwzględnia się tutaj głównie działanie antyoksydacyjne, antyseptyczne oraz przeciwzapalne. Zioło to świetnie sprawdzi się w przypadku uporczywego kaszlu czy bólu gardła. W kosmetologii wykorzystuje się go do pielęgnacji cery tłustej i trądzikowej, a także w łagodzeniu objawów łupieżu skóry głowy.
Rozmaryn
Idealnym dodatkiem do potrawy z ryb, ryżu, ziemniaków, makaronu, roślin strączkowych czy gulaszu warzywnego jest rozmaryn. Ponadto stanowi idealny dodatek do serów i twarogów, a także sposób do zapiekanek! Zawiera wiele związków biologicznie czynnych, w tym flawonoidy, garbniki, terpeny, difenole diterpenowe, minerały i witaminy. Z tego względu wykazuje działanie przeciwzapalne, rozrzedzające śluz w oskrzelach, zwalczające nieżyt oraz ułatwiające trawienie. Warto wspomnieć także, że rozmaryn wykazuje właściwości antyseptyczne, bakteriobójcze i grzybobójcze.
Oregano
Zioło wykorzystywane od wielu lat na całym świecie – idealnie sprawdza się w formie świeżej, jak i suszonej. Nadaje unikalnego smaku wielu potrawom, takim jak pizza, spaghetti bolognese, spaghetti carbonara oraz lasagne. Samo ziele zawiera olejek eteryczny o dość zmiennym składzie, który jest bogaty w fenole, a także seskwiterpeny, garbniki, flawonoidy oraz octan geranylu. Jego działanie opiera się na pobudzeniu w nieznacznym stopniu czynności wydzielniczych narządów. Uchodzi za skuteczny środek wiatropędny, a także wiąże szkodliwe produkty przemiany materii oraz ma wykazuje właściwości przeciwbiegunkowe.
Liść laurowy
Z pewnością każdy z nas słyszał o liściu laurowym. Stosuje się go głównie do wzmocnienia smaku różnych potraw poprzez dodanie do gotowania, np. zup lub sosów. Zawiera liczne substancje czynne, w tym olejki eteryczne, flawonoidy, garbniki, lignanty, alkaloidy izochinolinowe czy też pektyny. Z uwagi na to, w ziołolecznictwie działa jako środek napotny, detoksykujący, oczyszczający i moczopędny. Nie można również zaprzeczyć, że wspiera trawienie, prawidłową pracę wątroby oraz umożliwia obniżenie cukru we krwi.
Inne zioła o właściwościach leczniczych, które znajdziemy w kuchni
Wymienione wcześniej zioła znajdziemy niemalże w każdej kuchni. Jednak oprócz nich, warto wspomnieć nie tylko o typowych przyprawach, ale także ziołach wykorzystywanych do przyrządzania herbat ziołowych. Wiele z nich wykazuje również właściwości lecznicze, a do nich zaliczyć można:
- lipę – liście tej rośliny odznaczają się działaniem wykrztuśnym, przeciwzapalnym oraz uspokajającym, natomiast kwiaty lipy stosowane są do zmniejszania temperatury ciała,
- rumianek – wykazuje działanie przeciwzapalne, wiatropędne oraz rozluźniające na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych,
- skrzyp polny – pozwala na uzupełnienie niedoborów mikroelementów, a także obniża ciśnienie krwi oraz pomaga walczyć ze zmianami miażdżycowymi,
- dziką różę – odznacza się przede wszystkim wysoką zawartością witaminy C, przez co wzmacnia układ immunologiczny, a także wykazuje działanie moczopędne,
- krwawnik – wykazuje działanie hamujące krwawienie, a także zwiększa wydzielanie żółci i soków trawiennych
- miętę – wspomaga pracę jelit, pobudza wytwarzanie soków żołądkowych i żółci, a także wykazuje działanie antyseptyczne oraz przeciwbakteryjne,
- szałwię – sosowana w zapaleniach błony śluzowej gardła i skóry, a także wykazuje działanie regulujące pracę układu pokarmowego.
Zioła dostępne w kuchni można wykorzystać na wiele sposobów, gdyż każde z nich ma nieco inne działanie lecznicze. Pamiętajmy jednak, że choć faktycznie działają, to nie ma w nich na tyle dużo substancji czynnych, aby wyleczyć niektóre ciężkie stany chorobowe. Stosujmy je zatem w przypadku łagodnych schorzeń lub profilaktycznie, np. przy problemach układu żołądkowo-jelitowego.
